Tarihe Giriş ve Tarih Öncesi Dönemler LYS Ders Notları

TARİHE GİRİŞ VE TARİH ÖNCESİ DÖNEMLER:

TARİH: Toplumların geçmişteki yaşayış- larını, oluşturdukları kültür ve uygarlığı, yer ve zaman göstererek, neden-sonuç ilişkisi içinde belgelere dayanarak inceleyen ve anlatan bilimdir.

ÖZELLİKLERİ:

ü    Geçmiş olayları inceler.
ü    İnsanlar meydana getirir.
ü    Belgelere dayanmalıdır.
ü    Yer ve zaman belirtilmeli.
ü    Sebep-sonuç ilişkisi.
ü    Objektif olunmalı.
ü    Tarihi olaylar tekrarlanamaz(deney- gözlem yapılamaz).

TARİHİN KAYNAKLARI:

Yazısız Kaynaklar: Her türlü araç ve gereçler, toprak, taş ve kemikten yapılmış eşyalar, mağara resimleri, kabartmalar, mezarlar, anıtlar, insan ve hayvan iskeletleri.

Yazılı Belgeler: Kitabe, biyografi, yıllıklar, kitaplar, resmi yazışmalar, mühürler, fermanlar, kanunnameler, paralar, takvimler, antlaşmalar ve kil tabletler.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER:

Arkeoloji: Kazı bilimidir. Tarih öncesi araştırmalarda tarihe yardımcı olan en önemli bilimdir.

Etnografya: Öz kültür bilimidir.

Epigrafya: Anıt, kitabe bilimidir.

Paleografya: Eski yazı bilimidir. Tarih devirlerini aydınlatmada tarihe yardımcı en önemli bilimdir.

Nümizmatik (Meskukat): Eski paraları inceler.

Kronoloji: Zaman ve takvim bilimidir.

Filoloji: Dil bilimidir.

Diplomatik: Belgeler ve yazışmalar bilimidir.(Antlaşma ve fermanları inceler).

Antropoloji: Irk bilimidir.

Heraldik: Arma bilimidir.

Sigilografya: Mühür bilimi.

Coğrafya: Yer bilimi.

Sosyoloji: Toplum bilimidir.

TARİH YAZICILIĞININ GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR:

Hikayeci (Nakilci) Tarih: Olaylar hikaye biçiminde mübalağalı biçimde ele alınır. Sebep-sonuç ilişkisi yoktur.

Öğretici Tarih (Pragmatik): Olaylardan ders çıkarmak suretiyle, toplumun ahlak ve karakterini geliştirmeyi amaçlar. Kahramanlar ön plana çıkartılır.

Sosyal Tarih: Olayların duygusal yönlerini dikkate almadan açıklayan tarih anlayışıdır.

Neden-Nasılcı (Bilimsel) Tarih: Olaylar sebep-sonuç ilişkisi içinde, neden ve nasıl sorularına cevap aranarak incelenir.

Kronik Tarih: Her yılın olayları, aralarında herhangi bir bağlantı gözetilmeden arka arkaya sıralanır.

Not: Tarih yazıcılığı Hitit krallarının tutturduğu yıllıklarla (anal) başlar.

TARİH ÇEŞİTLERİ:

Zamana Göre: İlkçağ uygarlıkları vs.

Mekana Göre: Orta Asya Türk Tarihi.

Konuya Göre: Siyasi tarih, Kültür tarihi.

TAKVİMLER:

Güneş yılı esaslı (Miladi) Takvim

Ø    Güneş yılı esaslıdır. 365 gün 6 saat.

Ø    4 yılda bir Şubat 29 çeker.(artık yıl)

Ø    İlk Mısırlılar buldu, Roma geliştirdi

Ø    Başlangıç Hz.İsa’nın doğumu.

Ø    26 Aralık 1925’te T.C. kabul etti.

Ay yılı esaslı (Hicri) Takvim

Ø    Ay yılı esaslıdır. 354 gün. Ay’ın Dünya etrafında 12 kez dönmesidir.

Ø    Başlangıç hicrettir (622).

Ø    Hz. Ömer zamanında kullanılmaya başlandı.

Türkeler’in Kullandığı Takvimler:

v    On İki Hayvanlı Türk Takvimi.

v    Hicri Takvim.

v    Celali Takvim(Selçuklu sultanı Celalettin Melikşah’a sunuldu).

v    Rumi Takvim (XVIII. ve XIX. yy’da Osmanlı).

v    Takvim-i Garbi (XX.yy başlarında Osmanlıda).

v    Miladi Takvim (T.C. dönemi).